Паян Етӗрне районӗнче выльӑх-чӗрлӗх отраслӗнче тӑрӑшакансен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ. Конкурса дояркӑсем тата ӗнене искусствӑлла майпа пӗтӗлентерекенсем хутшӑннӑ.
Тӳррипе каласан, ку конкурс районшӑн та, республикӑшӑн та ҫӗнӗлӗх мар — ӑна ҫулсеренех йӗркелеҫҫӗ. Районта мала тухнисем республика шайӗнче, республикӑра палӑрнисем Раҫҫейри хӑйсен ӗҫтешӗсемпе ӑмӑртаҫҫӗ.
Конкурса пырса ҫитнӗ сӗт сӑвакансемпе осеменаторсене район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин тата унӑн пӗрремӗш ҫумӗ — ял хуҫалӑх пайӗн пуҫлӑхӗ Владимир Семенов тата ыттисем саламланӑ, ҫӗнтерме ӑнӑҫу суннӑ. Конкурса хутшӑнакансене Шупашкартан пырса ҫитнӗ артистсем савӑк кӑмӑл парнеленӗ.
Мӗн кӑна шутласа кӑлармаҫҫӗ-ши ӗнтӗ этем пурнӑҫне ҫӑмӑллатас тесе. Уй-хирсенче те халӗ ӗлекхилле алӑпа тырра ӳстерсе пуҫтармаҫҫӗ, мӗн пур ӗҫе пӗтемпе техника пурнӑҫлать.
Етӗрне районӗн хирӗнче те паянхи куна ҫӗнӗ технологи урапи (машина) «хуҫаланма» тытӑннӑ. Пайӑртарах ячӗ унӑн — «Тӗтре» пневмаход. Уй тӑрӑх ҫак урапа сехетре 60 ҫухрӑм таран хӑвалама пултарать. Ҫулпа мар, ӗҫ вӑхӑтӗнче. Ҫапла май халӑхра ӑна «луноход» ят пани те тӗл пулать.
В.И. Чапаев ячӗллӗ ОАО ПКЗ пуҫлӑхӗ тӗлентермӗш пневмахода шанать, кӑҫал тыр-пулла пысӑк тухӑҫпа пуҫтарса илме ӗмӗтленет. Ҫак тӗллеве тӳрре кӑларас тесен вара пайтах вӑй хумалла — сӑмахран ятарлӑ им-ҫам сапмалла. Племконезавод обществин пуҫлӑхӗ Александр Кузнецов В.И. Чапаев ячӗлле ОАО ПКЗ хирне ҫумсенчен хӑтарас тӗллевсемпе Чӗмпӗр облаҫӗнчи хресчен хуҫалӑх ертӳҫинчен Александр Кузнецовран пулӑшу ыйтнӑ — лашӗ вара ҫак тӗлӗнтермӗш урапана пирӗн тӑрӑха илсе ҫитернӗ те ӗнтӗ.
Паян, ҫӑвӑн 29-мӗшӗнче, Владислав Ижетников «Тӗтре» пневмохочӗпе ӗҫе пикенчӗ. Ҫак техника пулӑшӑвӗпе вӑл 2-3 кун хушшинче 1 000 гектар ҫӗре имҫамласа тухасшӑн — ҫанталӑк лайӑх тӑнӑ вӑхӑтра кунне вӑл шӗвекпе 500 гектар таранах сапайрать.
«Ачана ӑс кӗртес тесен, ӑна тапкӑ-ҫупкӑ парса илмелле». Ҫак меслет ҫине тайӑнса пулмалла Етӗрне районӗнче пурӑнакан 34 ҫулхи арҫын хӑйӗн 9 ҫулхи ачине «тӑн» кӗртсе пурӑннӑ. Шкулта панӑ килти ӗҫсене тӗппипех пурнӑҫлама пултарманишӗн ашшӗ хӑйӗн ачи ҫине пӗр хутчен мар алӑ йӑтнӑ. Ытларах сыпкаланӑ вӑхӑтра ашшӗ хӑйне «вӗрентекен» шутӗнче хума тытӑннӑ. Ку ырӑ мар пулӑм пирки йӗрке ӗҫченӗсем сиснӗ, вара «ачашӑн тӑрмашакан» ашшӗне айӑп тунӑ.
Паянхи куна пуҫиле ӗҫ суда ҫитнӗ.
Республикӑра официаллӑ майпа 16 пляжпа шыва кӗмелли вырӑн уҫма палӑртнӑ. Вӗсенчен тӑватшарӑшӗ Шупашкар хулинче тата Муркаш районӗнче пулӗҫ. Етӗрне районӗнче икӗ пляж уҫӗҫ, Ҫӗнӗ Шупашкарпа Ҫӗмӗрле хулисенче, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Шупашкар тата Улатӑр районӗсенче — пӗрер.
Ытти ҫӗрте ҫынсем шыва та кӗмӗҫ, хӗвел айӗнче те хӗртӗнмӗҫ темелле мар-ха. Официаллӑ майпа уҫнӑ вырӑнсене хӑрушсӑрлӑх енӗпе тивӗҫтермелле. Тепӗр майлӑ каласан, ҫакӑ укҫа-тенкӗпе ҫыхӑннӑ. Пытармасӑр калас тӑк, «Кунта шыва кӗме юрамасть» тесе ҫырса ҫапни вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсемшӗн йӳнне ларать. Тата, хамӑр хушӑра каласан, темрен тем пулсан вӗсем ҫине яваплӑх та тийӗнмест.
Сыхлав органӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх Чӑваш Енӗн прокуратори ӗҫ йӗркине епле пурнӑҫланине тӗрӗсленӗ та саккуна пӑсакан пулӑмсем асӑрханӑ. Шкул ертӳҫисем — тӗрӗслевҫӗсене вӗсен ӗҫӗ кӑсӑклантарнӑ — ачасене ӗҫ кӗнекине тӗрӗс мар панӑ иккен. Унсӑр пуҫне иккен ӗҫе илнӗ чухне те килӗшӳсенче йӑнӑш сахал мар тунӑ.
— Вунсакӑр ҫула ҫитмен ачасене мединцина тӗрӗслевӗ витӗр тухмасӑрах ӗҫе пуҫӑнма ирӗк панӑ. Ку вара саккун йӗркине пӑсать, — пӗлтереҫҫӗ Чӑваш Ен прокураторин пресс-службинче.
Асӑннӑ йӗркене пӑсни Етернӗ районӗнчи тӑваттӑ шкулта палӑрнӑ. Прокуратура ӗҫченӗсем йӑнӑшнӑ ертӳҫӗсене администрацилле явап тытарни ҫинчен пӗлтереҫҫӗ.
Чӑваш Енре иртнӗ кунсенче республика шайӗнче «ял-хуҫалӑх производствин тракторист-машинисчӗ» профессипе олимпиада иртрӗ. Асӑннӑ ӑмӑртӑва вӑтам, пуҫламӑш профессиллӗ учрежденийӗсенче вӗренекен аслӑ курссем хутшӑннӑ. Олимпиада икӗ турпа иртнӗ: пӗрремӗш — вӑтам профессилле паракан учрежденисенче, иккӗмӗш — республика шайӗнче — Етӗрне районӗн агротехника техникумӗнче.
Ӑмӑртура теори ыйтӑвӗсемпе практикӑра кӑтартмалли ӗҫсем пулнӑ. Олимпиада пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх пӗрремӗш вырӑна Етӗрне районӗнчи агротехника техникумӗн студенчӗ Алексей Филиппов, иккӗмӗш вырӑна Кӳкеҫ посёлокӗнчи 27-мӗш училищӗре вӗренекен Александр Павлов, виҫҫемӗш вырӑна вара Патӑрьелти 7-мӗш профессилле училищин вӗренекенӗ Дмитрий Рубцов тухнӑ.
Ку пӗтӗмлетӗве республикӑн Экономика аталанӑвӗн министерстви Чӑвашстат пӗлтернине тӗпе хурса тунӑ. Пысӑк тата вӑтам предприятисен кӑҫалхи икӗ уйӑхри (тӑватӑ уйӑх тесшӗн пулман-ши, ҫу уйӑхне ҫитрӗмӗр вӗт тесе те, тен, шухӑшлӗҫ теприсем. Ҫук, йӑнӑш ҫырмарӑмӑр) финанс лару-тӑрӑвне тишкернӗ те тупӑшлӑ ӗҫленисем 16 районта иккенне палӑртнӑ.
Тупӑш уйрӑмах нумай илнисем Шупашкар, Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче тата Ҫӗрпӳ, Муркаш, Вӑрнар, Етӗрне районӗсенче иккен. «Элӗк, Патӑрьел, Комсомольски, Елчӗк, Тӑвай районӗсенче социаллӑ пӗлтерӗшлӗ пур пердприяти те тупӑшлӑ ӗҫленӗ», — хыпарлать министерство.
Ҫамрӑк ӑрӑвӑн чунӗсенче наци туйӑмӗ ҫиреплентӗр тесе, чӑваш культурине, чӗлхине, тӑван кӗтесе юратма, хисеплеме пропагандалас тесе Етӗрне районӗнчи мӗнпур вӗренӳ учережднейийӗнче чӑваш чӗлхи эрни пуҫланчӗ.
Кашни вӗренӳ учреждени сайтӗнче «Чӑваш чӗлхи эрни» («Тӑван чӗлхе — пӗлӳ ҫӑлкуҫӗ») веб-страница уҫӑлнӑ. Асӑннӑ сайтра чӗлхе кунӗ тӗлне палӑртса хӑварнӑ уявсен планне, шкул ачисен чӑваш тематикипе ҫырнӑ чи лайӑх ӗҫӗсене (сӑвӑ, сочинени, хайлавсем, хӑтлавсем) кӗртме паллӑртнӑ. Чӑваш чӗлхи эрни кунӗсенче «Етӗрне пӗлӗвӗ» дисциплинӑпа олимпиада, наци тӗррин конкурсӗ, литература-музыка каҫӗсем, ача-пӑчасен ӳкӗрчекӗсен куравӗ, чӑваш поэт-ҫыравҫисене халалласа виртуаллӑ экскурсисем, вулав конференцисем, ҫыравҫӑсемпе, поэтсемпе, чӗлхеҫесемпе тӗлпулусем ирттерме палӑртнӑ. Унсӑр пуҫне мӗнпур район вулавӗшӗсенче тӑван чӗлхепе И.Я.Яковлев вӗрентекенӗме халалласа кӗнекесен куравӗсем иртӗҫ.
Чӑваш чӗлхи эрнине иртересси — чӑваш халӑхӗн чи ҫутӑ тивӗҫӗ. Ку ӗҫре Етӗрне районӗ те активлӑ хутшӑнни самаях савӑнтарать.
Етӗрнери тӗп вулавӑшра Еремин Владимир Петрович педагог 85 тултарнине халалласа экспозици уҫӑлнӑ. Ӑна Етӗрне район архивӗ пулӑшнипе хатӗрленӗ.
Вулавӑш хӑнисем Владимир Ереминӑн тӗрлӗ удостоверенийӗсемпе, хисеп тата тав хучӗсемпе, сӑнӳкерчӗкӗсемпе паллашма пултараҫҫӗ — вӗсенче унӑн кун-ҫулӗ сӑнланнӑ.
Еремин Владимир Петрович — педагог. Педагогика училищинчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн вӑл Етӗрнери ПТУ-ра вӑй-хал культурине вӗрентессин ертӳҫи пулнӑ. Кайран пуҫламӑш ҫар хатӗрлевне ертсе пынӑ. Ӗҫре хастар кӑтартнӑшӑн ӑна «Тӑван Ҫӗршывӑн 1941–1945 ҫҫ. аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче хастар ӗҫленӗшӗн», «Ӗҫ ветеранӗ» медальсемпе, «РСФСР профтехвӗренӳ отличникӗ» «Союзри «Ӗҫ резервӗсем» спорт пӗрлӗхӗн хисеп палли» паллӑсемпе, хисеп тата тав хучӗсемпе чысланӑ.
Кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ 36-мӗш хушӑва алӑ пусса Тури Ачакри тӗп пӗлӳ паракан вӑтам шкула Аркадий Айдак ятне панӑ. Малашне ҫак шкул «Чӑваш Республикинчи Етӗрне районӗн «Аркадий Айдак ячӗллӗ пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан Тури Ачак тӗп вӑтам шкулӗ» муниципалитетӑн пӗтӗмӗшле вӗренӳ бюджет учрежденийӗ» ятлӑ пулӗ.
Ҫавӑн пекех «Ачак» Чӑваш Республикин этноҫутҫанталӑк паркне» те Аркадий Айдак ятне парасси пирки проект хатӗрленӗ. «Сӑр» автоҫул енчен «Ленинская искрӑна» кӗнӗ вырӑнта вара А.П. Айдак ячӗпе астӑвӑм стеллине туса лартма йышӑннӑ.
Айдак Аркадий Павлович 1937 ҫулхи ҫӗртмен 7-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Чурпайра ҫуралнӑ. 1961 ҫулта И.Я.Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагигика институчӗн историпе филологи факультечӗн вырӑс-чӑваш уйрӑмне пӗтерсе аслӑ пӗлӳ илнӗ.
-0.7 °C